TARİHİ: 17. Yüzyılda Fransa ve İngiltere’de hafif köpüklü şaraplar moda olmuştu.İlk kez Fransa’nın Champagne vilayetinde yapılmasıyla başlanmıştır.Farkını ve kalitesini,ikinci kez şişede mayalanmasına borçludur.Aslında bu kendiliğinden olur J Geçmişin basit köpüklü şarabı günümüzün kıymetli şampanyası haline getiren yol güçlüklerle doludur.
Benediktan keşişi Dom Perignon (1638-1715),şampanyadan oldukça büyük karlar elde etmiştir.Hautvilliers Manastırı’nın mahzeninden sorumlu olan Dom Perignon, ender rastlanan bir şarap uzmanıydı.Yanlızca kırmızı üzümlerden beyaz şarap elde eden ilk şarap tüccarı olmakla kalmamıştır.Aynı zamanda değişik şarapları karıştırarak yaptığı deneylerde şampanya üretiminde çok önemli olan cuvee ‘yi yaratarak büyük başarı kazanmıştır.Şişedeki mayalanmayı dengede tutmak amacıyla içine tatlandırıcılar eklemek ve mantar tıpalar kullanarak şişenin içinde oluşaan karbondioksiti muhafaza etmek de onun fikridir.
Dom Perignon’un metodları 19. Yüzyılın sonuna kadar kullanılmıştır ve bunlar modern şampanya üretimine ışık tutmuştur.Bugün en iyi şaraplardan biri, Dom Perignon adını taşımaktadır.
ÜRETİMİ: Sadece Fransa’nın yasal olarak belirlenmiş bölgesinde, belirli üzüm cinslerinden ve ‘’methode champenoise’’olarak adlandırılan belirli yöntemlerle üretilen ürünler şampanya (champagne) adını alır.
ÜRETİM BÖLGELERİ:Paris’in 90 mil kuzeydoğusunda 82.000 dönümlük bağ arazisi,drenaj ve ısı açısından uygun kireçli topraklarıyla ayrıcalıklıdır.
1991 yılı ölçümlerine göre 70.000 dönümlü işlenen bu arazi,başlıca üç gruba ayrılır;
Montagne de Reims
Vallee de la Marne (Epernay)
Cotes des Blancs (Avize)
Toprağın durumu ve yetişen üzümlerin kalitesine göre bu bölgedeki bağlar,’grand cru’’ ve ‘’premier cru’’ olarak sınıflandırılır.Verim ne kadar yüksekse,üzümlerin fiyatları da o kadar pahalıdır.Kaliteli şampanyalar,standart şampanyalara göre daha yüksek oranda grand cru şarabı içerir.
ÜZÜM ÇEŞİTLERİ;Şampanya, yalnızca aşağıdaki üzüm çeşitlerinden yapılabilir:
Pinot Noir (siyah)
Pinot Meunier(siyah)
Chardonnay (beyaz)
Pinot Noir ve Chardonnay’den yapılanlar,en iyi şaraplar olarak nitelendirilirler.Ama Pinot Meunier de gittikçe önem kazanmaktadır.Çünkü bu cins üzüm,daha esnek ve daha kazançlıdır.Kaliteyi korumak için her yıl hasadın miktarı arttırılır.(dönüm başına 4-6 ton kadar)ve bağları tanzim etmek için metodlar yasal olarak belirlenir.
Siyah üzümlerin içindeki su da beyaz olduğundan bu üç cins üzüm karıştırılabilir.Blanc de Noirs(Pinot Noir,Pinot Meunier)ve herzaman popüler olan Blanc de Blancs (Chardonnay) ayrılır.
Pembe şampanya (Rose Champagne),genelde kırmızı şarap katılarak elde edilir.Ancak siyah üzümlerin preslenmesiyle elde edilen üzüm şırasının üzüm kabuklarının üzerinde biraz daha fazla kalmasını sağlayarak da (rengi almaları için) yapılabilir.
Şekeri de eklendikten sonra yeniden tıpalanan şampanya, artık gönderilmneye hazırdır.Maya tortuları alındığından uzun dinlenme süresi sonucu içkinin temel özelliği değişmemiştir.Hatta bu işlemden sonra yeni şampanya 1 veya 2 sene daha dinlendirilirse kokusu daha güzel olur.
TEK MEVSİM ŞAMPANYASI (VINTAGE):Mahsülün çok iyi olduğu yıllarda şampanya üreticileri, genellikle tek mevsim şampanyası şişelerler.
CİNSİ | ŞEKER ORANI | TADI |
Extra Brut | %0-1.5 şeker | Çok sert |
Brut | %1.5 şeker | Çok sert-Sert arası |
Extra Dry | %1.2-2 şeker | Sert-Yarı sert |
Sec | %2-3 şeker | Yarı sert-Sert |
Demi-Sec | %3-5 şeker | Tatlı |
Doux | %5 şeker | Çok tatlı |
Bu şampanyalar da çeşitli şampanyaların karışımından oluşur.Ancak bu karışım, aynı yılın şampanyalarını içerir.Bunların maya ile olgunlaşması için yasal olarak belirlenen 3 seneden daha uzun bir süre gerekir.
ŞİŞE EBATLARI
Quart (1/4 şişe) 0.2 litre
Demi (1/2 şişe) 0.375 litre
Bouteille (1 şişe) 0.75 litre
Magnum 1.5 litre
Jeroboam 3 litre